डांग्या खोकला (पेर्टुसिस)

पेर्टुसिस हा एक रेसपिरेटरी संसर्ग आहे जो बॉर्डरटेला पेर्टुसिस या बॅक्टेरियामुळे (जीवाणूमुळे) होतो. हा आजार अत्यंत संसर्गजन्य आहे. बॅक्टेरिया (जीवाणू) सिलियाशी जोडतात, जे आपल्या वरच्या श्वसनमार्गात केसांसारखे लहान एक्सटेन्शन्स असतात. येथे, हे सिलियाला हानी पोहोचविणारे टॉक्सिन्स (विषारी पदार्थ) सोडतं.

संसर्ग झालेल्या व्यक्तीला अनियंत्रित जबरदस्त खोकला होऊ शकतो, ज्यामुळे श्वास घेणं कठीण होतं. नवजात बाळांमध्ये हा आजार जीवघेणा ठरू शकतो.

पेर्टुसिस संसर्गजन्य आहे आणि एखाद्या संसर्ग झालेल्या व्यक्तीकडून श्वसनाच्या थेंबांद्वारे किंवा त्यांच्याबरोबर जागा शेअर करताना इतरांकडे जाऊ शकतं. हे सहसा खोकला, शिंकणं किंवा जवळच्या संपर्काने पसरतं. खोकला सुरू झाल्यानंतर २ आठवड्यांपर्यंत संसर्ग झालेल्या व्यक्ती संसर्गजन्य असतात.

बाळांना त्यांच्या संपर्कात आलेल्या कॅरिअर्स कडून संसर्ग होण्याचा धोका असतो, जसं की काळजीवाहू, आई-वडील आणि भावंडं. या व्यक्तींमध्ये लक्षणं दिसतीलंच असं नाही.

संपर्क झाल्यानंतर पेर्टुसिसची लक्षणं तयार होण्यास ५ ते १० दिवसांच्या दरम्यान कितीही वेळ लागू शकतो. काही केसेसमध्ये, लक्षणं तीन आठवड्यांपर्यंत दिसून येत नाहीत.

पेर्टुसिसची प्रारंभीक लक्षणं साधारण सर्दीसारखीच दिसू शकतात. ही १ ते २ आठवडे राहू शकतात. सी.डी.सी च्या मते, काही सामान्य लक्षणांमध्ये यांचा समावेश आहे:

• वाहतं नाक
• कणकण जाणवणारा ताप (लो-ग्रेड फिव्हर) सौम्य,
• अधूनमधून खोकला
• एपनिया – झोपेत असताना श्वास घेण्यास त्रास (साधारणपणे बाळांमध्ये)

पुढील टप्प्यात, लक्षणं अशासाठी तयार होऊ शकतात:

• वेगाने खोकल्याचा झटका येतो (पॅरॉक्सिझम्स) त्यानंतर 'व्हूप' आवाज येतो
• उल्टी होते
• खोकल्याच्या फिट्सनंतर थकवा जाणवतो

खोकल्याच्या फिट्स सुमारे १० आठवड्यांपर्यंत राहू शकतात. बरं होण्याचं एक चिन्हं म्हणजे जेव्हा खोकला सौम्य आणि कमी वारंवार होतो. परंतु बरं वाटणं हळूहळू होतं.

तसं पहायला गेलं तर बाळ आणि मुलांमध्ये न्यूमोनिया सामान्य आहे, परंतु झटके येणं (सिजर्स) आणि मेंदूचा आजार क्वचितंच होतो.

पेर्टुसिस लसीकरण (व्हॅक्सिनेशन) टिटॅनस आणि घटसर्पच्या (डिपथेरियाच्या) कॉम्बिनेशनमध्ये उपलब्ध आहे. इंडियन अकॅडमी ऑफ पेडियाट्रिक्स (आय.ए.पी) अडवाईझरी कमिटी ऑन व्हॅक्सिनेशन अँड ईम्युनायजेशन प्रॅक्टिसेस (ए.सी.व्ही.आय.पी) च्या मते, ही लस खालील वयात तीन डोसमध्ये दिली जाते:

• ६ आठवडे
• १० आठवडे
• १४ आठवडे

शिवाय, बूस्टर डोस १६-१८ महिने आणि ४-६ वर्षे वयात द्यावे लागतात

टीडॅप (रिड्युस्ड अँटीजेन कंबाईंड टिटॅनस, डिपथेरिया आणि असेल्युलर पेर्टुसिस) १०-१२ वर्षे वयावर.

मोठ्यांसाठी सुद्धा बूस्टर डोस (टीडॅप) आवश्यक आहेत.

अधिक माहितीसाठी कृपया आपल्या मुलाच्या डॉक्टरांचा (पेडिएट्रिशियनचा) सल्ला घ्या.

तथापि, अधिक माहितीसाठी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

पेर्टुसिस लसीकरणामुळे इंजेक्शन दिलेल्या ठिकाणी वेदना, लालसरपणा किंवा सूज येणं यासारखी सौम्य लक्षणं उद्भवू शकतात.

गंभीर लक्षणं आढळल्यास, आपल्या मुलाच्या डॉक्टरांचा (पेडिएट्रिशियनचा) त्वरित सल्ला घ्या.

दुष्परिणामांबद्दल अधिक माहितीसाठी, कृपया आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.